Endemit Cypru: Pelophylax cypriensis
Na wyspie Cypr żyje unikalne stworzenie — Pelophylax cypriensis. Ten bezogonowy płaz należy do rodziny prawdziwych żab i występuje wyłącznie na Cyprze. Jego pozycja taksonomiczna budzi spory wśród naukowców, jednak został opisany jako odrębny gatunek w 2012 roku. To wynik analizy filogenetycznej, przeprowadzonej przez naukowców Ploetnera i innych. Odkryli oni znaczące różnice w mitochondrialnym i jądrowym DNA między cypryjską populacją a innymi przedstawicielami rodzaju Pelophylax. Tymczasem, nie wszyscy herpetolodzy zgadzają się z wyodrębnieniem tego gatunku.
Ewolucja i kontekst historyczny
Pelophylax cypriensis prawdopodobnie rozpoczął swoją ewolucję w wyniku wydarzeń końca kryzysu messyńskiego, kiedy 5,33 miliona lat temu wody Atlantyku ponownie zalały basen Morza Śródziemnego. Ten proces doprowadził do izolacji Cypru i stał się podstawą do powstania unikalnych gatunków, takich jak Pelophylax cypriensis i inne cypryjskie płazy.
Identyfikacja i wygląd
Żaba może osiągać 6-10 cm długości i przypomina blisko spokrewnionego żabę mieszankę. Główne różnice polegają na ubarwieniu, które może być brązowe, szare, oliwkowe lub jasnozielone. Żaba charakteryzuje się adaptacją do różnych typów środowisk, w tym wilgotnych stref, strumieni, rowów, lasów i łąk.
Siedlisko i zasięg
Endemit występuje na zachodzie Cypru, głównie w górskim obszarze Troodos, na wysokości od 0 do 1383 m n.p.m. Obszar jego występowania wynosi 5837 km². Jest tolerancyjna wobec słonawych wód, co pozwala jej egzystować w różnorodnych ekosystemach.
Pokarm i rozmnażanie
Pelophylax cypriensis żywi się zarówno wodnymi, jak i lądowymi owadami, a także małymi rybami, takimi jak gambuzja. Potrafi również polować na ptaki. Okres rozmnażania trwa od marca do czerwca. W tym czasie można usłyszeć ich zew, który jest krótszy niż u blisko spokrewnionej P. bedriagae.
Zagrożenia i środki ochrony
Niestety, gatunek jest zagrożony wyginięciem z powodu ograniczonego zasięgu i pogarszającego się stanu jego siedlisk. Główne zagrożenia to osuszanie wilgotnych stref dla potrzeb rolnictwa, użycie agrochemikaliów, zmiany klimatyczne, urbanizacja i rozwój turystyki. Gatunek jest również poddawany odłowowi do celów kulinarnych i hodowlanych. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) klasyfikuje gatunek jako narażony (VU).
Działania ochronne
Płaza zamieszkuje obszary chronione, takie jak narodowy park Troodos National Forest Park. Dla jej ochrony może być skuteczna odbudowa zniszczonych siedlisk, kontrola nad odłowem i handlem, a także dalsze badania nad rozmieszczeniem, liczebnością i zachowaniem gatunku. Wskazane jest podjęcie działań na rzecz stworzenia bardziej zrównoważonych warunków dla tego unikalnego przedstawiciela cypryjskiej fauny.
